علی دایی (زادهٔ ۱۴ بهمن ۱۳۴۸)[الف] بازیکن فوتبال بازنشستهٔ تیم ملی ایران و باشگاه پرسپولیس است که علاوه بر بازی در لیگ برتر ایران، سابقه حضور در لیگهای ستارگان قطر، امارات و بوندسلیگا آلمان را هم در کارنامه دارد. او اکنون مربی فوتبال، تجارتپیشه، کارآفرین و بنیانگذار و مدیرعامل شرکت پوشاک ورزشی دایی است. دایی که بهترین گلزن تاریخ تیم ملی ایران بهشمار میرود؛ در نظرسنجیهای سایت ایافسی و برنامه نود با کسب اکثریت آرا به ترتیب به عنوان بهترین مهاجم تاریخ جام ملتهای آسیا و نیز بهترین مهاجم بعد از انقلاب در ایران انتخاب شد. دایی از سوی ایاسپیان به عنوان یکی از ده بازیکن برتر تاریخ فوتبال آسیا انتخاب شده و همچنین توسط فدراسیون تاریخ و آمار فوتبال در تیم منتخب قرن ۲۰ آسیا قرار گرفتهاست. او با زدن ۱۰۹ گل در ۱۴۹ بازی ملی، دومین گلزن در رده بازیهای ملی فوتبال مردان جهان است، درحالیکه سالها عنوان بهترین گلزن بازی های ملی جهان را به یدک میکشید. او با ثبت ۱۴ گل، رکورد بیشترین گلزنی در تمام ادوار جام ملتهای آسیا را هم در اختیار دارد. در ۱۵ تیر ۱۴۰۰، خروجی بزرگراه باکری تهران به اتوبان کرج تا ورودی اصلی مجموعه ورزشی آزادی به نام علی دایی به ثبت رسید. همچنین به پاس خدماتش در کمکرسانی به مردم در زلزله کرمانشاه نام گونهای از ماهیان تازه کشف شده رودخانه سیمره «کتفیش علی دایی» (Glyptothorax alidaeii) نهاده شد.
اولین تیم باشگاهی علی دایی استقلال اردبیل است. پس از آن دایی یک فصل برای تاکسیرانی تهران بازی کرد و از آنجا به بانک تجارت رفت. دایی چهار سال برای بانک تجارت توپ زد و بالاخره در سال ۱۳۷۳ به تیم محبوب پایتخت پرسپولیس پیوست.
در سال ۱۳۷۵ و پس از درخشش در جامملتهای آسیا، دایی یک فصل در تیم السد قطر بازی کرد و از آنجا به همراه کریم باقری به تیم آرمینیا بیلهفید در بوندس لیگا پیوست.
وی پس از این تیم با نظر مساعد فرانتس بکنباوئر و با یک قراردا چشمگیر - بالاترین مبلغ قرارداد یک بازیکن آسیایی- به تیم بایرنمونیخ پیوست.
دایی در بایرن منونیخ عنوان اولین بازیکن آسیایی را که در جامباشگاههای اروپا بازی کرده است را به دست آورد. دایی در مونیخ بازیکن مورد علاقه طرفداران تیم بایرن به شمار میرفت اما مربیان این تیم همچون طرفداران به وی علاقه نداشتند و به همین خاطر دایی فرصت زیادی برای بازی در این تیم را به دست نیاورد.
دایی پیش از آن که قراردادش با بایرن مونیخ تمام شود و در سال ۲۰۰۰ راهی هرتا برلین شد. دایی در هرتا برلین دوران خوشی را پشت سر گذاشت و بهترین بازیهایش در جام باشگاههای اروپا را در این تیم انجام داد. وی با تیم هرتا برلین و در چارچوب جام باشگاههای اروپا در یک بازی دو بار دروازه چلسی را گشود و یک بار در سنسیروی میلان دروازه آثمیلان را فرو ریخت.
اما با این حال هرتا هم دیگر جای ماندن برای دایی نبود. در این تیم هم به دایی بازی نمیرسید و کاپیتان تیم ملی ایران با اینکه پیشنهاداتی از تیمهای لیگبرتر انگلیس، جی لیگ ژاپن و راپید ویت اتریش داشت در سن ۳۴ سالگی به خاورمیانه و تیم الشباب قطر بازگشت.
پس از آن دایی در سال ۲۰۰۳ به پرسپولیس بازگشت و پس از یک سال حضور در این تیم به صبا باتری رفت. دایی یک سال هم در صبا باتری بود و پس از آن در حالی که همه فکر میکردند از فوتبال خداحافظی خواهد کرد به تیم سایپا پیوست.
وی در سایپا سرمربی و بازیکن این تیم شد و سایپا را برای اولین در لیگبرتر کشور قهرمان مسابقات کرد. دایی پس از قهرمانی با سایپا برای همیشه از فوتبال به عنوان یک بازیکن خداحافظی کرد.
دایی اولین بازی ملی خود را در خرداد ماه ۱۳۷۳ در تهران و در برابر پاکستان انجام داد. وی در سال ۱۹۹۴ با ۵ گلزده در ۴ بازی بهترین گلزن رقابتهای مقدماتی جامجهانی ۱۹۹۴ آمریکا لقب گرفت.
سال ۱۹۹۶ علی دایی از سوی کمیته تاریخ و آمار فدراسیون بین المللی فوتبال با ۲۰ گل زده به عنوان برترین مهاجم تیمهای ملی سال انتخاب شد. دایی ۴ گل از این گلها را در یکی از به یادماندنیترین بازیهای تیم ملی به کره جنوبی زد. ایران در مرحله نهایی جامملتهای آسیا ۱۹۹۶ در امارات کره جنوبی را با نتیجه ۶ بر ۲ درهم شکست که ۴ گل این بازی را علی دایی به ثمر رساند.
گلزنیهای دایی همچنان ادامه پیدا کرد تا این که عنوان برترین گلزن بازیهای ملی جهان را از فرانس پوشکاش مجارستانی ربود.
وی در سال ۲۰۰۳ هشتاد و پنجمین گل ملی خود را به لبنان زد و خود را در تاریخ جاودانه کرد. اما این پایان کار علی دایی در تیم ملی نبود.
بت فوروارد - betforward - بتفوروارد اینجا کلیک کنید
او در سال ۲۰۰۴ و در چارچوب مقدماتی جام جهانی ۴ بار دروازه لائوس را گشود و اولین مردی لقب گرفت که ۱۰۰ گل ملی به ثمر رسانده است.
آخرین حضور ملی دایی به بازی تیم ملی ایران و آنگولا در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان باز میگردد. دایی در این جام با انتقاداتی بسیار زیادی از سوی منتقدانش روبه رو و پس از جام جهانی ۲۰۰۶ بدون این که اجازه دهد برایش یک بازی خداحافظی ترتیب داده شود از فوتبال ملی خداحافظی کرد.
دایی ۱۴۹ بار برای تیم ملی به میدان رفته است که با این رکورد در جمع ۱۰ بازیکن برتر تاریخ فوتبال از لحاظ تعداد بازیهای ملی قرار میگیرد.
او در سال ۲۰۰۷ در تیم منتخب جهان برای بزرگداشت تولد هشتاد و نه سالگی ماندلا به میدان رفت و در همین سال به عضویت کمیته فوتبال فیفا در آمد.